2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü
01 Nisan 2022


Uz. Dr. Sevim ATAKAN AKSOY.png

2 Nisan, Birleşmiş Milletler tarafından otizm konusunda farkındalık yaratmak ve otizm ile ilgili sorunlara çözüm bulmak amacıyla “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edilmiştir. 2 Nisan’da başlayan “Otizm

Farkındalık Ayı” çerçevesinde farkındalığın artırılması ile erken teşhis ve tedavinin yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Otizm spektrum bozukluğuna neyin neden olduğu bilinmemekle birlikte genetik temelli olduğuna ilişkin bulgular vardır. Ancak hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu henüz bilinmemektedir. Çevresel faktörlerin de otizme yol açabildiğine ilişkin görüşler vardır. Hem genetik temellerin hem de çevresel faktörlerin etkileri üzerine çok sayıda araştırma yapılmaktadır. Otizmin çocuk yetiştirme özellikleriyle ya da ailenin ekonomik koşullarıyla hiçbir ilişkisi yoktur; bu nedenle otizme spektrum bozukluğu her çeşit toplumda, farklı coğrafyalarda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır.

Dünya'da otizm spektrum bozukluğunun görülme sıklığı 68’de birdir. Dolayısıyla, ülkemizde de her 68 çocuktan birinin otizmden etkilendiği düşünülmektedir. Ayrıca, otizmin erkek çocuklarındaki yaygınlığı, kızlardan 5 kat fazladır. Her 54 erkek çocuktan birini ve 252 kız çocuğundan birini etkilediği kabul edilmektedir.

Otizm spektrum bozukluğu tanısını sadece konunun uzmanları koyabilir. Uzman çocuğu gözlemler, gelişim testleri yapar ve anne-babalara çocuğun gelişimi hakkında sorular sorarak tanısını koyar. Erken yaşta tanı konması, eğitime de erken başlanması açısından çok büyük önem taşımaktadır. Otizm spektrum bozukluğu bilinenin aksine erken çocukluk döneminde dikkatli bir gözlem ve değerlendirme ile 10-12 ay civarından itibaren tanı alabilir. Çocuğunuz başkalarıyla göz teması kurmuyorsa ya da çok kısıtlı göz teması kuruyorsa, ismini söylediğinizde bakmıyorsa, söyleneni duymuyor gibi davranıyor, yanından uzaklaşınca fark etmiyor, sizi aramıyorsa, işaret ederek gösterdiğiniz bir şeye bakmıyorsa, sizin yüz ifadelerinize kısıtlı tepki veriyor, siz gülünce geri gülmüyorsa, taklit etmiyorsa ya da çok sınırlı taklit becerisi var ise, hayali oyun oynamakta zorluk çekiyorsa, gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa, parmağıyla işaret ederek istediği şeyi göstermiyorsa, oyuncaklarla amacına uygun oynamayı bilmiyorsa, akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa ve katılmıyorsa, konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa ya da garip biçimde konuşuyorsa, bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa, sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa, hep kendi bildiğince davranıyorsa, bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa, günlük yaşamındaki düzen ve rutin değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa bir hastaneye başvurmanız ve çocuğunuzun otizm spektrum bozukluğu açısından değerlendirilmesini istemeniz gerekebilir.

Otizm ismi aynı olsa bile her çocukta farklı belirtilerle görülebilir, her çocuğun klinik görünümü, tedavisi ve ilerleyişi aynı olmaz. Otizmin tedavisine özel ilaç ya da aşı yoktur. Her çocuk için yaşamsal olan eğitim, otizmli çocuklarımız için aynı zamanda bir tedavi yöntemi olduğundan büyük önem arz etmektedir.